Vàng đắng hay còn gọi là Dây đằng giang, Vàng đắng, Vàng đằng, Hoàng đằng, có tên khoa học là Coscinium usitatum Pierre, họ Tiết dê Menispermaceae. Đây là thảo dược quý có mặt trong nhiều bài thuốc dân gian, đặc biệt từ đầu những năm 1980, nước ta đã chiết xuất hoạt chất Berberine từ cây Vàng đắng để sản xuất ra nhiều loại thuốc phục vụ cho sức khỏe cộng đồng.

1. Đặc điểm, phân bố

Vàng đắng là cây dây leo to, thân rộng 5-7cm, có thể tới 15-20cm ở những gốc già; gỗ màu vàng. Vỏ thân nứt nẻ màu xám trắng; các nhánh, mặt dưới lá, cụm hoa và quả có lông màu trắng bạc.

Lá mọc so le, phiến to đến 25cm, gân gốc 5; màu trắng mốc ở mặt dưới; cuống phình và cong ở gốc, hơi đính vào trong phiến lá. Hoa nhỏ mọc thành chụm tán trên thân già; hoa đực có 5 nhị, hoa cái có nhị lép; 3 lá noãn có lông. Quả hạch tròn, đường kính cỡ 2,5cm.

Thân và rễ Vàng đắng được sử dụng làm thuốc

Mùa ra hoa của Vàng đắng là vào tháng 12 đến tháng 3, ra quả vào tháng 5. Bộ phận dùng để làm thuốc của cây là thân và rễ.

Về phân bổ, Vàng đắng tìm thấy nhiều ở 3 nước Đông Dương là Việt Nam, Lào và Campuchia. Trong đó, ở Việt Nam, Vàng đắng mọc nhiều ở vùng rừng núi Nam Trung Bộ, Tây Nguyên và Đông Nam Bộ do ưa thích điều kiện khí hậu nóng, ẩm.

Ở nước ta, Vàng đắng là một trong những thảo dược rất quan trọng, bằng chứng là ngay từ đầu những năm 1980 giới y học đã chiết xuất Berberine có trong Vàng đắng để sản xuất thuốc. Tuy nhiên do khai thác ồ ạt nên Vàng đắng trở thành 1 trong 22 loài được liệt kê trong sách đỏ Việt Nam cần được bảo vệ. Ở Ấn Độ và Sri Lanka, Vàng đắng còn được liệt vào loài có nguy cơ tuyệt chủng.

2. Thành phần hóa học

Thành phần hóa học chủ yếu của cây Vàng đắng là Berberine, Saponin, thân chứa Berberine có tỷ lệ tới 3,5%, Ceryl alcohol, Hentriacontane, Sitosterol, acid Palmitic và Oleic, Glucosid Sitosterol, Saponin và vài chất nhựa. Vàng đắng ở nước ta trong thân và rễ cây có alcaloid Berberine với tỷ lệ 1,5-3%.

3. Tác dụng dược lí

Theo Đông y, Vàng đắng có vị đắng, tính lạnh có tác dụng sát trùng, thanh nhiệt, tiêu viêm, giải độc được dùng nhiều trong chủ trị các bệnh lý viêm ruột, tiêu chảy, kiết lỵ, viêm tai, đau mắt, sốt rét, tiêu hóa kém, lở ngứa ngoài da, kẽ chân ngứa…

Đúng như tên gọi Vàng đắng có vị đắng

4. Những điều chưa biết về chiết xuất Berberine trong cây Vàng đắng

Vàng đắng là thảo dược có hàm lượng Berberine khá cao, chủ yếu được chiết xuất từ thân, rễ cây bằng dung dịch acid sulfuric loãng. Ngoài ra, trong công nghiệp, người ta còn chiết xuất bằng cách dùng nước nóng dưới áp suất cao, sử dụng ethanol, carbon dioxyd và thậm chí là dùng dung dịch nước vôi trong.

Tại Việt Nam, từ những năm 1972, 1973 tác dụng điều trị của Berberine trên lâm sàng từ Vàng đắng đã được chứng minh trong việc giúp dập tắt dịch lỵ và tiêu chảy ở miền bắc.

Bên cạnh đó, thuốc viên làm từ chiết xuất Vàng đắng chiết với cồn khô cũng được nước ta kê đơn để chữa bệnh kiết lỵ (Agusta, 2003). Các bộ phận hoặc rễ củ được nghiền nát và đun sôi để uống chống đau bụng và đau dạ dày (Tran và Ziegler, 2001).

Trên thế giới, các nghiên cứu chuyên sâu về Vàng đắng cũng chỉ ra hợp chất có hoạt tính y học là Berberine, một loại alcaloid isoquinoline với nhiều hoạt tính sinh học mang lại nhiều tác dụng điều trị bệnh (Birdsall và Kelly, 1997).

Chiết xuất Berberine từ Vàng đắng cũng được nghiên cứu thành công trong điều trị viêm, vết thương, loét, vàng da, bỏng, bệnh ngoài da, rối loạn bụng, tiểu đường, sốt và suy nhược nói chung (Warrier et al ., 1994; Agusta, 2003). Các mảnh thân cây được đun sôi và sử dụng trong trường hợp vết cắt sâu, tươi, là cách sử dụng phổ biến nhất để chống uốn ván.

Đặc biệt, vỏ rễ của Vàng đắng cũng được sử dụng để băng vết thương, vết loét và trong bệnh leishmania dưới da (Khuyết danh, 2001).

Bột tắm Nhân Hưng với linh hồn chính là hoạt chất Berberine thảo dược

5. Vàng đắng và Bột tắm Nhân Hưng có mối quan hệ như thế nào?

Cùng với Hoàng Liên, Hoàng Bá, Vàng đắng được “chọn mặt, gửi vàng” để chiết xuất Berberine tạo nên thành phần then chốt của Bột tắm Nhân Hưng. Tại Việt Nam, Bột tắm Nhân Hưng cũng là sản phẩm tiên phong ứng dụng hoạt chất Berberine trong đẩy lùi các bệnh lý ngoài da ở trẻ như: chàm sữa, mụn sữa, mụn nhọt, mẩn ngứa, hăm da…

Với tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, làm sạch da, hoạt chất Berberine như chiếc áo giáp bảo vệ làn da mỏng manh, nhạy cảm của bé đồng thời giúp kháng khuẩn, ngăn cản sự xâm nhập tấn công của vi khuẩn, virus gây bệnh, trả lại bé làn da mịn màng, không tỳ vết.

Sản phẩm Bột tắm Nhân Hưng là số ít sản phẩm được hội đồng chuyên gia là các bác sĩ, tiến sĩ, giáo sư đầu ngành tại các viện uy tín đánh giá cao và khuyên dùng. Hàng nghìn mẹ bỉm đã sử dụng và dành tặng những review chất lượng về Bột tắm Nhân Hưng.

Tham khảo:

>>> Hoàng liên: Thảo dược có hàm lượng Berberin cao nhất

>>> Hoàng Liên Gai: Thảo dược nổi bật với những công dụng bất ngờ